Mirte ligt naast mij op een matras op de grond, het is fris in de slaapkamer en om het warmer te krijgen ben ik dicht tegen mijn zusje aangekropen. Onze lichamen passen precies in elkaar. Ik voel de regelmatige ademhaling van Mirte, zelf kan ik niet slapen. Het is laat, zeker al na middernacht. Ongehinderd schijnt de volle maan door de hoge ramen en maakt op de muren grillige, misvormde schaduwen van de bomen die in de tuin staan. In de lege kamer, die net zo onwelkom voelt als de rest van het nieuwe huis, hangt de onbestemde geur van nieuwe spullen. Me omdraaiend denk ik aan mams mantra van de laatste tijd, dat het gezelliger wordt nu de dreigende stiltes en de knallende ruzies zijn gestopt. Ik twijfel, mams verlangen naar gezelligheid verkleurt misschien haar idee over de werkelijkheid. ‘Alles wordt beter’ is zo’n uitspraak die nu al zo versleten is als een houten tafeltje dat te lang in de zon heeft gestaan. Te beginnen met dit nieuwe huis dat volgens mam ‘zoveel mooier’ is dan het oude waar al jaren weinig aan veranderde. Pap kon nooit kiezen tussen welk bankstel of kast het beste was en koos daarom maar helemaal niet. Sinds mam de knopen doorhakt, is dat anders. Ik weet nog maar vier weken dat pap en mam gaan scheiden en sindsdien is er al een nieuw huis en een tweedehandsauto. Om ons nieuwe leven extra glans te geven, mochten Mirte en ik een nieuwe slaapkamer uitkiezen. Ik was aan mijn oude gehecht en wilde helemaal geen andere spullen. Mams drang om alles te vervangen, voelt alsof pap uitgewist moet worden. Eerder vandaag, aan het einde van de middag zetten verhuizers de laatste spullen in de hal. De nieuwe woonkamer is ontploft. Overal staan stapels verhuisdozen. Tegen de muur leunt een ingepakt vloerkleed, midden in de kamer staat een schemerlamp van de kringloop met een kei lelijke, ouderwetse bloemetjeskap. Op de grond ligt in een langwerpige doos het nieuwe tv-meubel. Er is nog geen bankstel en ook de eettafel met stoelen ontbreekt. Omdat de pannen en het servies in één van de vele op elkaar gestapelde dozen zitten, stelt mam voor Chinees te halen. ‘Lekker, ik neem twee loempia’s en extra veel nasi.’ Likkebaardend bij het idee heeft Mirte haar zomerjas alweer dichtgeritst. Gezellig om straks zittend op een kartonnen verhuisdoos lauwe tjap tjoj naar binnen te lepelen. We kunnen net zo goed gaan kamperen. Zuchtend trek ik mijn spijkerjasje weer aan. Ik heb liever friet én geen zin meer in deze dag. Een klein uur later sta ik weer in de woonkamer, in mijn handen drie goedkope witte tasjes van de afhaalchinees. ‘We moeten improviseren,’ mam zet de bakjes, het bestek en de borden die we van het restaurant kregen, op de grond en geeft Mirte en mij allebei een kussen. ‘Smakelijk, jongens.’ Op het gekraak van de kroepoek na is het stil. We kauwen ieder op onze gedachtes. Ik eet alleen kipsaté met te veel saus. Na het eten sta ik te dralen in de woonkamer. Wat nu? Tot ik zie dat mam haar jas weer aantrekt. Dat is een goed idee! Met z’n allen naar de bioscoop of zo, even ontsnappen aan de rotzooi. Ik reik naar mijn spijkerjas. Naast me vraagt Mirt: ‘Ga je weg?’ ‘Ja, ik ga nog even langs bij Yfke. Het was een moeilijke dag en ik moet mijn verhaal kwijt.’ Mam haalt haar lange haar uit de kraag van haar jas en pakt haar handtas van de grond. Ze vermijdt onze blikken. Háár verhaal kwijt? Alsof het voor ons gemakkelijk is. Demonstratief kruis ik mijn armen voor mijn lichaam. Laat dat spijkerjasje maar zitten. ‘Maar dan ben ik dus helemaal alleen?’ Aan haar stem te horen begint Mirte bijna te huilen. ‘Jitta is er toch?’ Mam rommelt in haar handtas. Kijkt nog steeds overal naar, behalve naar ons. ‘Dus je laat óns alleen? Mooi is dat!’ Omdat zij zo nodig een avondje weg wil, mag ik het weer oplossen. ‘Jullie kunnen best een avondje voor jezelf zorgen.’ Nu kijkt ze op en alsof het de normaalste zaak van de wereld is geeft ze Mirte alvast een kus. ‘Ga maar als het je allemaal niks kan schelen. Ik blijf wel bij Mirte!’ ‘Niet zo dramatisch, Jit. Ik beloof dat ik voor tien uur terug ben om jullie bedden op te maken en nog even te kletsen.’ Ik draai me om, mams knuffel ontwijkend. Ik weet nu al dat ze aan de wijn gaat en de tijd vergeet. Ik kijk naar Mirte die nog steeds net niet huilt. ‘Zullen we de kamer iets gezelliger maken?’ We schuiven en rommelen wat met dozen en kussens, tot we een provisorische zithoek hebben. ‘Ik heb deze gevonden, die nemen we mee als we straks het huis gaan verkennen.’ Ik knip de zaklamp aan en schijn ermee in de rondte. ‘Zal ik een spookverhaal vertellen?’ Ik plof neer op een stapel kussens en richt de lichtstraal op mijn gezicht, zodat de ruimte om mij heen donkerder lijkt. ‘Ja, leuk!’ Mirte wiebelt onrustig op haar kussen en klinkt niet echt enthousiast. Als ik uitverteld ben en Mirte met grote bange ogen naast me zit, aai ik haar onhandig over haar schouders. 'Het is maar een verhaal hè? We zijn hier veilig.’ Of dat laatste een leugen is, weet ik niet. ‘En je zei dat oma die man kende?’ ‘Dat heb ik verzonnen zodat het echter leek. Zullen we het huis bekijken?’ Aan haar arm trek ik haar mee de hal in. De zaklantaarn knip ik weer aan, nergens hangen lampen. De plavuizenvloer is koud onder mijn sokken. Op de overloop liggen onze nieuwe matrassen, het plastic er nog omheen. In de slaapkamers staan verhuisdozen hoog opgestapeld. Het stille nieuwe huis, zo koel en vreemd dat het iets vijandigs heeft. Geen warme plek die me troostend omhelst. De nieuwe spullen maken het alleen maar erger. De lucht alleen al. Alsof het huis mams kant kiest, laat het zich geduldig vol onnodige spullen stouwen. De zolder is helemaal leeg, daar is mam blijkbaar nog niet geweest. Terug in de woonkamer blijkt het bij de buren feest. Het geluid van de zware bas dreunt door de muren. Ik doe de achterdeur dicht om het gelach buiten te sluiten. Jammer dat ik de gordijnen niet demonstratief dicht kan trekken. Ik wil hier niet zijn, maar als het dan toch moet, dan wil ik niet gezien worden in dit huis. Plots is er een harde klap tegen het raam. Mirte schrikt, ‘mama!’ ‘Die is er niet, Mirt.’ Hoe kan ze dat vergeten. Mirtes ogen staan vol met de tranen die al de hele avond op de loer lagen. Ze ziet er verlaten uit. Vragend kijkt ze me aan, ze rilt. ‘Wat was dat voor geluid?’ Ik sta op, loop naar het raam en zie een paar donkere vegen op het glas. In het schemerlicht zie ik een vogel op het terras. Dood, waarschijnlijk. ‘Het is een vogel, ik denk niet dat hij nog leeft.’ Nu barst de huilbui van Mirte pas echt los. ‘Ik wil mijn eigen huis terug.’ Gierend haalt ze adem. ‘Weg uit dit stomme, koude, lege rothuis met dooie vogels in de tuin.’ Ze veegt met haar arm de tranen weg. ‘En waarom is mama er niet?!’ Het klinkt klaaglijk en boos tegelijk. ‘Dat weet ik niet, maar ík ben er wel en ik laat je niet in de steek.’ Ik ga naast haar zitten, sla een arm om haar schouders en trek het schokkende lichaam dicht tegen me aan. ‘Nu niet, morgen niet en de dagen daarna ook niet. Beloofd.’ Mirte kruipt tegen mij aan. ‘Blijf je echt bij me?’ ‘Tuurlijk.’ Naast mij gaapt Mirte door haar tranen heen. Op mijn horloge zie ik dat het elf uur is. ‘Ik maak onze bedden wel op.’ Als we eenmaal liggen voel ik naast mij, ondanks alles, het lichaam van mijn zusje langzaam ontspannen en vol vertrouwen in slaap vallen. Zij wel. Zo zacht mogelijk woel ik me door de nacht: buik, linkerzij, rug, rechterzij, buik, linkerzij maar weer. Niet één houding is comfortabel. Door de ramen schijnt het licht van de volle maan naar binnen, het nachtlicht voelt als een kille omhelzing. Het is ver na twaalf uur als ik gemorrel hoor van een onwillige sleutel in het slot van de voordeur. Na een paar minuten volgt een doffe bons en een gesmoorde vloek. Het is even stil voordat mam de trap oploopt. Ze wacht, aarzelt, opent dan toch voorzichtig de deur. ‘Slapen jullie?’, fluistert ze harder dan je ‘s nachts zou verwachten. Ik houd mijn ogen dicht en kopieer de rustige ademhaling van Mirte. Mams hand strijkt zachtjes over mijn voorhoofd, ze ruikt naar alcohol en een onbekend parfum. ‘Welterusten.’ Ik draai me om.

Moe en stram als een oude vrouw word ik wakker. De plek naast me is leeg, door de open deur hoor ik de stemmen van mam en Mirte. Ik rek me uit en besluit ook op te staan. Beneden in de woonkamer ligt een tafelkleed over een paar verhuisdozen, erop brood, beleg en wat ongebruikte plastic bordjes van de afhaalchinees, eromheen grote donzige kussens. ‘Leuk hè,’ zegt mam. ‘Net kamperen.’ Energiek loopt ze naar de keuken om nog iets te pakken. Na het ontbijt bekijk ik moedeloos vanaf de drempel mijn nieuwe slaapkamer. Aan de ene kant staan losse witte houten planken in allerlei soorten en maten tegen de muur, aan de andere kant zijn de verhuisdozen hoog opgestapeld. Uit balorigheid heb ik niet opgeschreven wat erin zit, een simpel ‘van Jitta’ is alles wat de dichtgevouwen deksels prijsgeven. Ik adem diep in, alsof ik van de hoge duikplank spring, en stap naar binnen. ‘Dat is een diepe zucht.’ Mam klinkt opgewekt, alsof ze haar mouwen opstroopt en niet kan wachten om te beginnen. ‘Stond je al lang achter me?’ Ik draai me om. ‘Nee.’ Onuitgenodigd stapt ze over de drempel. ‘Heb je hulp nodig?’ ‘Nee hoor, lukt wel.’ ‘Ook met je bed en de kast?’ Mam knikt naar de eindeloze reeks plankjes. ‘Heb je de instructie gevonden, die zat op een plankje?’ ‘Ja.’ ‘En met de dozen?’ ‘Tuurlijk, net verrassingseieren.’ Ik draai van haar weg. Misschien dat mijn rug duidelijk maakt wat mam niet horen wil. ‘Zeker weten?’ Ik knik alleen maar. ‘Oké, dan kijk ik even bij Mirte. Als het niet lukt, roep je maar, dan kom ik meteen.’ Ik pak de bovenste doos van de stapel en zet hem, meer vallend dan gecontroleerd, op de grond. Bovenop ligt mijn lievelingsdekbedovertrek dat ik, ondanks mams opruimwoede van de afgelopen weken, mocht houden. Er prikken tranen in mijn ogen. Ik zie hoe op de kussensloop de ogen van mamabeer liefdevol in die van de kleine beer kijken. Het vertrouwde beddengoed is, net als de andere spullen uit de dozen, een pleister op een open wond. Alles is anders: het uitzicht uit mijn slaapkamerraam, de tuin met de grote bomen en de grijsbruine tegels, mam die een halve nacht wegblijft. Met de sloop in mijn handen, denk ik aan het moment waarop de verandering, die als een onweersbui op een warme zomerdag al een tijd in de lucht hing en een paar weken geleden onafwendbaar werd. We woonden nog op de oude stek. Iedereen was op mijn kamer. Mirte en ik zaten op mijn bed, pap en mam ieder op een stoel ervoor. Ze keken nogal ernstig en ineens werd me duidelijk waarom we op dinsdagmiddag chips kregen. Ik voelde me als een hond die wordt verwend met lekkere koekjes vlak voor het laatste spuitje. Als een gevangene op Death row die voor de laatste keer zijn lievelingseten mag kiezen. Met serieuze gezichten vertelden pap en mam dat er voor mij en Mirte zo min mogelijk zou veranderen, maar dat het anders zou worden, konden ze niet ontkennen. Anders dus, maar uiteindelijk wel beter en gezelliger, dát was de heilige belofte. Pap pakte mijn hand vast, wat hij anders zelden doet. ‘Jij en Mirte gaan met mama naar een nieuw huis en ik blijf hier wonen.’ Met mijn wijsvinger veegde ik de laatste kruimels uit het schaaltje. ‘Waarom verhuizen wij en niet pap?’ Misselijk van het nieuws veegde ik de kruimels aan mijn spijkerbroek. Mam aaide Mirte over haar paardenstaart. ‘Omdat ik in een andere omgeving opnieuw wil beginnen. Jullie wonen straks bij mij en dus gaan jullie mee naar de nieuwe plek. We hebben het juist in de zomervakantie gepland, zodat jullie de tijd hebben om te wennen voordat school weer begint.’ Sinds die middag lust ik geen naturelchips meer. ‘We moeten de vogel nog begraven.’ Mirte staat in de deuropening en houdt een schoenendoos vast. ‘Zit ‘ie daarin?’ Ze knikt, ‘ik heb haar voorzichtig van de stenen opgeraapt en hierin gelegd.’ ‘Laat eens zien.’ Mirte zet de doos op mijn schoot. Ik kijk naar de dode vogel. Het dier in deze oude schoenendoos ziet er net zo verloren en verward uit als wij. ‘Als we haar begraven moet ze wel een naam hebben.’ Ik aai het koude hoofdje. ‘Wat dacht je van Veerle?’ ‘Mooi.’ Mirte schuift de deksel op de doos. ‘We hebben alleen niks om een graf te maken.’ ‘Ik regel wel iets.’ In de keuken verzamel ik nuttig keukengerei en een keukenrol en loop de tuin in waar Mirte met de doos op me wacht. ‘Een plek linksonder de grote boom lijkt me het best.’ Met het broodmes snijd ik een rechthoek in het gras, met de kaasschaaf en een taartschep wrik ik het los. Samen graven we verder met onze handen. De binnenkant van de schoenendoos bekleed ik met een dikke laag keukenrol zodat Veerle een zacht bedje heeft. Alsof we dagelijks een vogel begraven weten we zonder te praten wat we doen moeten. Liefdevol legt Mirte de vogel erin. Drie vellen vouw ik in elkaar tot een kussentje dat ik onder het kopje schuif. Zoals je bij een geliefde een hand nog even vastpakt, legt Mirte de pootjes recht en strijkt de veren glad. Ik schuif de deksel erop en leg Veerle in haar graf. Als het gat dicht is en het gras er weer op ligt, leggen we er een cirkel steentjes op. ‘Waarom zou ze eigenlijk tegen ons raam aangevlogen zijn?’ Mirte legt een laatste steentje recht. ‘Misschien was ze in de war van de harde muziek bij de buren of zag ze de wolken in de weerspiegeling van de ruit voor echte aan.’ Tegen elkaar aangeleund blijven we bij de boom staan tot mam roept voor het eten.

‘Nooit meer vitrage!’ Mam kijkt moordlustig naar de ragfijne gordijnstof. Zo te zien zou ze er het liefst benzine over gieten, er een brandende lucifer bij houden en verlekkerd kijken tot er alleen een hoopje witgrijze as over is. ‘Wil je gordijnen of heb je liever luxaflex? Jullie mogen het zelf weten.’ Nou, zelf weten… Vorige week, tijdens de eerste aankoopwoede-dag, verkondigde mam luidkeels tussen de rollen tapijt: ‘Ik vind alles goed, zolang het maar geen vloerbedekking is, afschuwelijke stofnesten.’ ‘Schat, blijf je er even bij? We bestellen alles vandaag. Ik ga niet zoals jullie pap, nog een hele week nadenken en dan volgend weekend, na uren wikken en wegen, alsnog dezelfde spullen uitkiezen.’ Zonder echt te kijken wijs ik naar de luxaflex, ‘doe maar wit.’ In de volgende winkel slenteren we langs stellages vol kussens en dekens in alle denkbare kleurcombinaties en opsmuk. Een ander gangpad is gevuld met geurkaarsen, potpourri, oliebranders en wierookplankjes. Je zou van minder hoofdpijn krijgen. In de volgende rij staan meer mandjes dan je tellen kunt, sommige blind makend fel, andere in verwassen pastel. Wanneer ik of Mirte ergens matig geïnteresseerd naar kijken, ligt het al in de winkelwagen. Wat we kwijt zijn, wordt moeiteloos weer aangevuld. Was het maar zo makkelijk. Een scheiding gaat over meer dan het verlies van spullen. *** Zes weken geleden. Gewapend met een vel gekleurde stickers, verdelen pap en mam de spullen. De grijze driezitsbank heeft een blauwe sticker, net als de twee bruinleren fauteuils, de lamp met de lichtgele kap, beter bekend als ‘de plooirok’, de spotjes aan het plafond en de door de tijd langzaam donkergekleurde grenen eettafel met de stoelen die er eigenlijk niet bij passen. Alleen op het tv-toestel prijkt een rode sticker. ‘Waarom laat je alles hier?’ Pap legt zijn stickervel op tafel en kijkt naar mam. ‘Van de spullen bedoel je?’ Pap knikt. ‘Eerlijk?’ Pap knikt weer, ‘wat is dat nou voor een vraag? Tuurlijk eerlijk.’ ‘Omdat ik de meubels, stoffig, oud, vies en lelijk vind.’ Mam kijkt de kamer rond, ‘wat nog?’ ‘Dat we ze samen hebben uitgekozen heeft er niks mee te maken?’ ‘Ik wil ze gewoon niet meer, Piet, begrijp dat nou. Ik begin opnieuw. Zullen we verder gaan?’ Ongeduldig wappert ze met het stickervel. ‘Dus omwille van jouw frisse start sta ik samen met de meubels aan de kant. Bank weg, tafel weg, Piet weg. Even nog de vuilophalers bellen en Kirsten kan door. Zit het zo?’ ‘Nee, ik gooi je niet weg, je bent de vader van mijn kinderen. Zullen we verder gaan?’ ‘Kunnen we dan tenminste stoppen met die belachelijke stickers? Het is allang duidelijk: je wil niks meenemen behalve Jitta en Mirte.’ ‘Nee, de muziek wil ik eerlijk verdelen.’ Mam haalt alle cd’s uit de kast en legt ze op de eetkamertafel. Als deze vol is gaat ze verder op de huiskamervloer. ‘Begin jij?’ ‘Eerlijk? Of er hier ook maar iets eerlijk is, zeg!’ Pap smijt het stickervel op de grond. Mam raapt het op en strijkt het glad. ‘Kun je niet meewerken? Dan zijn we er maar van af. Ik heb hier ook geen zin in.’ Het is even stil en dan rukt pap het vel uit mams hand en begint lukraak stickers op doosjes te plakken. ‘Zo, schiet lekker op hè.’ Als hij de laatste vijf op één doosje heeft geplakt, veegt hij de boel van tafel en loopt via de keuken naar buiten. Ik zie hoe hij tranen uit zijn ogen veegt. Mam raapt de spullen op en maakt er nette stapels van. ‘Pff, wat een vertoning.’ Zacht sluit ik deur van de huiskamer en loop naar Mirte die op de trap zit en de kleren van haar teddybeer rechttrekt. ‘Straks krijgen wij ook nog een sticker opgeplakt. Hier,’ ik wijs naar het midden van mijn voorhoofd, ‘waar mam vroeger een kruisje zette voor het slapengaan, dan is in de hemel ook duidelijk of we van pap of van mam zijn.’ Mirte drukt de beer stevig tegen zich aan, aait hem over z’n bol en fluistert, ‘jij hoeft geen sticker hoor.’ *** Blazend over de hete thee zit ik op een tuinstoel met mijn rug naar het met krantenpapier beplakte raam. ‘Ik heb nieuws.’ Mam zet haar glas op de salontafel en plukt nerveus aan haar kleren. ‘Donderdagmiddag heb ik een sollicitatiegesprek bij Bakkerij Hulsen, van alleen de alimentatie komen we niet rond. Als ik aangenomen word, ga ik meer werken, misschien wel de hele week. Dit betekent dat jullie vaker alleen zijn, soms ook ‘s avonds.’ Ik plant mijn voeten stevig op de grond. ‘Sinds de scheiding zijn pap en jij nooit meer thuis.’ ‘Overdrijf niet zo. Ik ben er iets minder vaak en papa woont natuurlijk ergens anders. De scheiding heeft nu eenmaal consequenties voor ons allemaal.’ ‘Wij zitten wel mooi ongevraagd met die consequenties opgescheept. Toch Mirte?’ Mijn zusje kruipt steeds dieper weg in de kussens van het fonkelnieuwe bankstel. ‘Ik weet dat er veel verandert, maar het is toch niet alleen negatief? Je hebt toch mooie, nieuwe spullen gekregen.’ Met een klap zet ik mijn theeglas op tafel. Kan geen woord meer uitbrengen. Spullen! Voel je je ellendig? Geen probleem. Zet je huis vol nieuwe dingen, knip met je vingers en hoppa alles is weer in orde. Verontwaardigd loop ik de kamer uit, sla de deur dicht en ren de trap op naar mijn kamer. Er moet iets kapot! Ik zoek naar een voorwerp waarop ik mijn woede kan botvieren. Ha, dat mandje, één van die ‘mooie, nieuwe spullen’ die de hele rotsituatie blijkbaar iets positiefs geven. Het rieten ding is groot, heeft een gebogen hengsel en is uitermate geschikt om er door het bos appels en koekjes mee naar grootmoeder te brengen. Aan de binnenkant is het bekleed met vrolijk springende konijntjes in een veld met gele en blauwe bloemetjes. Het is nog te lelijk om je sokken in te bewaren, zelfs als ze vies zijn. Ik smijt het tegen de muur en gelukkig laat het hengsel direct aan één kant los. Met een gerust hart ruk ik er de stoffering uit en duw het kapotte ding ver onder in de prullenbak. Die konijntjes zullen voorlopig niet meer dartel rondhuppelen. En als mam zo raar blijft doen, dan plak ik op Mirte en mij een grote blauwe sticker. Gaan we bij pap wonen, zijn we tenminste gewoon weer in ons eigen huis.

Haarklem, scrunchies, ondergoed, extra jurk, warm vest, pyjama, tandenborstel, leesboeken, vijf cd’s en mijn discman voor als ik de muzieksmaak van pap beu ben. Eén voor één prop ik alles in mijn weekendtas. Vannacht slaap ik eindelijk weer in mijn eigen kamer. Het is tien minuten fietsen van Son naar Breugel, dwars door het dorp, door een tunneltje onder de drukke weg, die het dorp in tweeën snijdt. Ik trap stevig door, wil zo snel mogelijk van de nieuwe naar de oude stek, een paar meter achter mij volgt Mirte. Een paar minuten later stop ik met piepende remmen op de stoep voor ons oude huis. Hijgend stap ik af en zet mijn fiets in de voortuin. Mirte volgt even later. Nu ik hier ben, voelt het ineens raar om de deur, die drie weken geleden nog míjn voordeur was, te openen met mijn sleutel. Ik druk op de bel en alsof pap stond te wachten, opent hij de deur zodra ik loslaat. Aan zijn handen, de ene knijpt in de deur, de andere hangt ergens in zijn nek, zie ik dat hij ook onwennig is met de situatie. ‘Zo zijn jullie daar. Leuk! Kom verder.’ Ik hang mijn spijkerjas aan de kapstok en loop de woonkamer in. Alleen de oude, afgekeurde meubels staan er nog. Op de plek van mams boeken liggen plukken stof, de cd’s van pap zijn omgevallen, de lege plekken ogen eenzaam. De vaalwitte vitrage leunt op de vensterbank. Mam waste ze vroeger regelmatig te heet, zodat de te lang gekochte stof kromp. Na zo’n wasbeurt hingen de gordijnen even op de juiste lengte, om in de loop van de maanden langzaam weer uit te zakken. ‘Sorry dames, aan opruimen ben ik nog niet toegekomen.’ Mirte en ik vertellen pap alles wat er sinds de verhuizing is gebeurd. Daarna vervallen we in een eensgezind stilzwijgen, af en toe onderbroken door een zucht, een vinger die knakt of een schoen die schuift over de vloer. ‘Ik ga in bad. Liggen de handdoeken nog in dezelfde kast?’ Zonder op een antwoord te wachten loop ik naar boven. Ik drop mijn logeerspullen op mijn oude bed. Aarzel op de drempel van de slaapkamer van pap-zonder-mam. Vroeger mocht ik hier niet komen. Het bed is aan één kant beslapen, op het andere deel liggen slordig opgevouwen kranten en tijdschriften waar briefjes uitsteken. Zelfs het touwtje boven de kussens, waarmee je de plafondlamp aan klikt, hangt er verlaten bij. De bamboe schommelstoel staat zo stil dat het lijkt alsof hij het schommelen verleerd is. Op de vloer liggen de kleren die pap deze week heeft gedragen. Ik open de inbouwkast: rechts handdoeken, lakens en overstreksets, links lege planken en de kleren van pap. Even later wieg ik langzaam in het badwater, het schuim klotst zacht tegen de rand. Mijn hoofd komt steeds dichter bij het water tot ik helemaal onderdompel. Mijn benen trek ik zo ver in dat ik bijna volledig word omhuld door warm water. Met open ogen kijk ik vanonder het water naar de oude, afgeleefde badkamer. De witte tegeltjes grijs, de voegen helemaal donker. Af en toe kom ik boven om adem te halen, telkens keer ik terug naar de vervormde stilte waar ik beter voel wat er mis is. Ergens wist ik wel dat het huis leger zou zijn, maar het oogt nog troostelozer. Over alles ligt een dunne laag treurnis. Ik ben dezelfde, de plek niet meer. Het is raar om op de oude stek te zijn zonder mam. De ziel is eruit, met ons mee vertrokken. Daar zat blijkbaar wel een rode sticker op. Vervelend genoeg is de nieuwe stek ook niet vertrouwd. Het is er zielloos. Gevuld met spullen zonder verhaal. Geen krasjes of deuken, geen vlek of scheur. Het glimt, glanst en schittert, maar echt is het niet. De teleurstelling omringt me als het water waarin ik lig. Ben ik nog wel ergens thuis? Zacht blijf ik wiegen, tot het water afkoelt en ik kippenvel krijg. In het late avondlicht bekijk ik in bed mijn oude slaapkamer. Het witte bureau met de zwarte klapstoel en onderlegger staat er nog, maar al mijn tekenspullen zijn weg en de boekenplank is leeg. De grote rode en blauwe bloemen op de lichtgrijze gordijnen, waar ik altijd figuren van maakte, zijn valer dan ik me herinner. De beige vloerbedekking is kaler op de plekken waar ik vaak liep. Ik draai me om, kan geen lekkere positie vinden, ook het bed valt tegen. De geluiden van het huis zijn vertrouwd: de ketel die aanslaat voor warm afwaswater, het gekraak van de derde en de zevende traptree, de piepende scharnieren van de tussendeur. En toch klopt het allemaal net niet. Ik hoor wel de radio maar geen commentaar van pap en mam. Pap scharrelt in de koelkast zonder te vragen of mam ook iets lust. De knoop in mijn maag strijdt met de brok in mijn keel. Verwoed probeer ik ze beide weg te slikken. Zacht gaat de deur open. ‘Mag ik bij je liggen?’ Mirte staat op blote voeten in de deuropening. ‘Het is helemaal mijn kamer niet meer, het ruikt zelfs anders.’ Ik sla de deken terug. ‘Tuurlijk.’ Na het ontbijt op zaterdagochtend doen we met zijn drieën zo lang mogelijk over de boodschappen. De winkels die we bezoeken moeten voldoen aan twee strikte voorwaarden: 1) de winkel ligt buiten Son en Breugel en 2) op een plek waar we mam of willekeurig wie van haar familie zeker niet tegenkomen. Na een paar uur rondrijden komen we thuis met te veel eten, maar nauwelijks genoeg om de leegte mee te vullen. Net als de vorige avond zijn we na het eten en de afwas zo uitgepraat. In het verder nogal entertainmentloze huis slaat de verveling toe. ‘Zal ik naar huis fietsen om een spelletje te halen?’ Ik pak mijn vest van de stoelleuning en kijk de kamer rond op zoek naar mijn schoenen. Pap kijkt gekweld. En pas dan heb ik in de gaten dat ik ‘naar huis fietsen’ zei… Shit. ‘Dat lijkt me geen goed idee.’ Hij loopt naar de wandkast en trekt een paar lades open. ‘Er ligt hier nog ergens Rummikub.’ Op zondag gaan we naar opa en oma Dorp die halverwege de oude en de nieuwe stek wonen. Om te voorkomen dat we er te snel zijn, stel ik voor dat we langs de twee kapelletjes vlak buiten het dorp fietsen. Maar zelfs dan staan we al na drie kwartier voor de deur van opa en oma. Binnen plof ik neer in een rieten stoel met gebloemde kussens. De zon maakt van de serre een broeikas. Door het glazen dak kijk ik naar de heldere hemel, de witte vliegtuigstrepen vervagen langzaam in het blauw. Tegen de zijmuur staan grote potten met palmbomen en yucca’s. De hoge planten lijken door het glazen plafond naar de hemel te groeien. Naast de deur staan twee paar klompen te wachten op de volgende tuinklus. Even later komt oma binnen met een vol dienblad. Ze zet de glazen met cassis op tafel naast een schaal met roze koeken. ‘Tast toe.’ Als opa uit de tuin de serre in loopt drukt hij in het voorbijgaan zijn hand liefdevol op oma’s schouder. Oma leunt er even tegenaan. Pap kijkt weg. Ik niet. Ze drinken zwijgend koffie, de stilte even zacht als de blikken die ze delen. Het lijkt vanzelf te gaan. Alsof door de jaren samen, gedachten gevormd worden in één hoofd en uitgesproken met één mond. Nee dan pap en mam. Een kernoorlog is er niks bij. ‘Kom, dan kijken we in de tuin of er een mooi plantje is dat we kunnen uitgraven.’ Opa staat op en trekt zijn klompen aan. ‘Dan zit er iets van ons in jullie nieuwe achtertuin, dat mag vast wel van jullie mam.’ Ik loop achter hem aan en kijk keurend naar de perken vol bontgekleurde planten. ‘Die wil ik’, met mijn voet wijs ik er één met rode bloemen aan. ‘Prima keus.’ Opa bukt en steekt met een schepje voorzichtig in de aarde. ‘Je zult wel blij zijn dat je weer even bij jullie pap bent?’, zegt hij zonder me aan te kijken. Ik knik. Al is blij niet helemaal het juiste woord. ‘Als je eens wil praten, kun je altijd bij ons terecht. Het is vast niet gemakkelijk allemaal.’ Hij komt overeind en drukt zijn zwarte bril terug op zijn neus. ‘Klopt.’ Ik veeg met mijn voet over de losgewoelde aarde. Dan glimlach ik naar hem en bedank hem voor het plantje. ‘Ik geef het samen met Mirte een mooie plek.’ ‘En hoe was het bij jullie pap?’ Mam staat in de keuken. ‘Wel oké.’ Ik zet mijn tas met spullen op de grond. Mirte is al naar boven geglipt. ‘Blij dat je weer thuis bent?’ ‘Mmm.’ Ik maak een hoofdbeweging die het midden houdt tussen knikken en schudden. ‘Kom eens mee.’ Mam klinkt geheimzinnig. Achter haar aan loop ik naar boven. ‘Kijk eens wat opa Stad en ik dit weekend allemaal gedaan hebben!’ Trots toont mam Mirte en mij onze slaapkamers waar de luxaflex is opgehangen en extra boekenplanken boven de bureaus hangen. ‘Gezellig hè, ruim je weekendtas snel op en kom dan nog even beneden zitten.’ ‘We hebben van opa Dorp iets gekregen voor in de tuin.’ Ik loop de trap weer af. ‘Ik geef het eerst een plekje in de tuin.’ Roep ik naar boven. Buiten haal ik het plantje dat oma in een plastic stekbakje heeft gezet uit de kartonnen doos die nog op de bagagedrager van mijn fiets staat. Mam buigt uit het raam van mijn slaapkamer. ‘Het gereedschap ligt in de schuur. Ik zet vast thee.’ Later die avond. Op mijn bureau staan spullen uit het oude huis: een legpuzzel, oude cassettebandjes van pap, een theepot zonder sticker- dus die mag ik hebben- een kussensloop dat mam vergeten is om weg te gooien en een kleibeeldje dat ik in groep vier heb geknutseld, ook zonder sticker. Als een ekster heb ik ze op de avond voor de verhuizing verzameld en in een plastic tas van Albert Heijn gestopt, makkelijk herkenbaar tussen de eenvormige verhuisdozen. Iedere avond leg ik de puzzel van 500 stukjes, ik hoef niet meer naar de afbeelding te kijken, de stukjes vinden vanzelf hun plek. Ondertussen draai ik paps cassettebandjes, die muziek vond ik vroeger nogal stom, maar nu klinkt het als thuis. Soms, als ik het bandje omdraai, merk ik dat mijn wangen nat zijn.